Dạo gần đây, chúng ta nghe rất nhiều về sự thể hiện “tính nữ” qua âm nhạc và những giá trị mà các nghệ sĩ như SZA, Phoebe Bridgers và Lizzy McAlpine mang đến trong các tác phẩm của họ.
Khái niệm này có thể được giải thích từ nhiều góc độ. Nó có thể là việc giành lại nữ quyền. Nó cũng có thể là việc khám phá một thế giới của sự độc lập và mạnh mẽ của phái nữ.
Nhưng nếu nhìn từ một góc độ khác, sự bùng nổ của tính nữ trong âm nhạc cũng có thể chỉ đơn giản là việc chia sẻ về những trải nghiệm thực sự mà tất cả mọi người, đặc biệt là những người phụ nữ, đều cảm nhận, chịu đựng và trải nghiệm.
Nhãn Quan Nam Giới & Sự Tác Động Trong Nền Âm Nhạc
Nhãn quan nam giới, được biết đến là “male gaze" là một thuật ngữ do nhà lý luận phim ảnh Laura Mulvey đặt ra vào năm 1975. Lý thuyết này mô tả cách nam giới nhìn nhận và đánh giá phụ nữ, thường đi kèm với việc hiểu lầm và tạo ra các hình ảnh tính dục hóa trong phim ảnh. Rất nhiều các tác phẩm nghệ thuật, ngay cả đến hiện tại, thường tạo hình người phụ nữ như những “bình hoa di động.” Các ví dụ điển hình của “male gaze" trong phim ảnh gồm có Megan Fox trong Transformers, Margot Robbie trong Wolf of Wall Street hoặc gần đây nhất, Sydney Sweeney trong Euphoria.
Điều này không những duy trì những tiêu chuẩn phi thật tế cho phụ nữ, chúng còn vô hình chung hạn chế, áp đặt và ảnh hưởng đến cách họ từ nhìn nhận bản thân.
Không những chỉ có ở trên văn học, phim ảnh, “the male gaze" còn xuất hiện ngay cả trong âm nhạc.
Ví dụ điển hình là bài “Talk Dirty" của Jason Derulo.
Gần đây, xu hướng là các nghệ sĩ nữ thể hiện mình là mạnh mẽ và tự tin, tìm cách tận dụng lợi thế từ nam giới và trông thật tuyệt vời khi làm điều đó. Nghĩ về bài hát “Bodak Yellow” của Cardi B, một bài hát vừa vươn lên vị trí số một vào thời điểm tôi viết bài này. Dòng đầu tiên của phần hook cơ bản tóm tắt ý tưởng của bài hát: “Lil bitch, you can’t fuck with me if you wanted to.” Nicki Minaj là một nghệ sĩ khác thể hiện nguyên mẫu người phụ nữ mạnh mẽ, không chịu khuất phục.
Sức Mạnh Từ Sự Mong Manh
Nếu bạn nghĩ bài viết này nói về sự mong manh, yếu đuối của phụ nữ, thì bạn đang hiểu sai vấn đề. Ở đây, chúng ta đang nói về sức mạnh của những lời bài hát khi người nghệ sĩ thừa nhận rằng trong mỗi con người đều có sự mong manh, dễ vỡ, và cần được chấp nhận mà không cần phải cố gắng phủ nhận.
Đối với những ai đã theo dõi âm nhạc gần đây, SZA là một cái tên đang lên và ngày càng được xếp cùng với những nghệ sĩ xuất sắc này sau khi phát hành album mới nhất của cô, SOS. SZA đã nắm bắt được bức tranh cảm xúc chân thật về trải nghiệm của phụ nữ hiện đại theo cách mà nhiều nghệ sĩ nữ được ca ngợi khác chưa thể làm được: việc chấp nhận mỗi người đều có sự mong manh là bước quan trọng trên con đường tới sự tự chủ và sức mạnh của chính mình.
Trong bài hát "Kill Bill," SZA thể hiện sự giằng xé nội tâm khi vừa yêu vừa căm ghét người yêu cũ. Lời bài hát như "I might kill my ex, not the best idea" (Tôi có thể giết người yêu cũ của mình, không phải ý kiến hay nhất) phản ánh sự bất lực và nỗi đau của cô khi phải đối mặt với những cảm xúc mâu thuẫn. Cô thừa nhận rằng tình yêu và hận thù có thể cùng tồn tại, tạo ra một bức tranh phức tạp về tâm trạng của người phụ nữ.
Hoặc trong bài "Nobody Gets Me", SZA bày tỏ sự cô đơn và cảm giác bị hiểu lầm. Lời bài hát "How am I supposed to let you go? Only like myself when I'm with you" (Làm sao tôi có thể để anh ra đi? Tôi chỉ thích bản thân khi ở bên anh) cho thấy sự phụ thuộc cảm xúc và khó khăn trong việc tìm kiếm sự tự tin và độc lập. Đây là cảm xúc thật, và chắc chắn những ai đã, đang và sẽ yêu sẽ cảm giác phần nào đó.
Bằng cách thể hiện cảm xúc thật của mình và không cảm thấy cần phải trình bày mình là một người phụ nữ hoàn hảo, SZA thể hiện một loại sức mạnh độc đáo. Cô thừa nhận rằng cô vẫn bị ảnh hưởng bởi các tiêu chuẩn về vẻ đẹp mà phụ nữ hiện đại nên từ bỏ.
Music for the Girls: Sự An Ủi và Thấu Hiểu
Đối với những người nghe nữ, những bài hát mang “tính nữ" có thể là một sự an ủi rằng họ không cô đơn trong cảm giác bị bỏ lại phía sau bởi phong trào hướng đến sự tự tin và sức mạnh. Đối với nhiều người, sự tự tin không đến một cách tự nhiên.
Rất nhiều người nghĩ rằng thể hiện tính nữ trong âm nhạc là một hiện tượng và phong trào gần đây, những điều này không đúng. Nó luôn tồn tại, nhưng thường xuyên bị chi phối trong một nền công nghiệp âm nhạc mà những người phụ nữ vẫn phải liên tục đấu tranh để có thể được công nhận như các đồng nghiệp nam.
Vì sao tính nữ được thể hiện trong âm nhạc lại quan trọng đến vậy?
Sự thiếu tôn trọng phụ nữ đặt họ vào vào tình trạng phải đối đầu với nhau, và phải cố gượng ép để được người khác tôn trọng. Điều này là một gánh nặng rất lớn trong xã hội của chúng ta.
Vì vậy, tính nữ trong âm nhạc cho thấy "ừ, tôi hiểu bạn và chúng ta có cùng một điểm chung, nên không cần phải cố gắng quá sức." Nó là một cách để tạo ra một không gian an toàn và ủng hộ cho phụ nữ, nơi mà họ có thể thể hiện và chia sẻ những trải nghiệm cá nhân mà không cần phải sợ bị phê phán hoặc đối đầu với sự phân biệt.